Het kleine vergeet-me-nietje in m’n tuin herinnert me in deze weken aan de oorlogsverhalen die elk jaar weer opnieuw verteld worden op de radio, tv, in leslokalen en in huiskamers. Indrukwekkende verhalen van mensen die de oorlog van dichtbij hebben meegemaakt. Of van mensen die de herinnering levend willen houden.
Niet alleen mensen, maar ook bloemen kunnen ons in stilte iets vertellen over die bittere tijd.
Komende week vieren we Koningsdag, daarom vandaag een klein “vergeet-me-niet- verhaaltje” over een bloem die een belangrijke rol speelde op Koninginnedag 1940.
Ze bloeit nog niet in april maar wel in augustus. Ik heb het over de goudsbloem en neem u mee naar Rijnsburg. Daar werd in 1898 ter gelegenheid van de 18de verjaardag van Koningin Wilhelmina een Wilhelminaboom gepland. Met daarbij een tekst en een portret van de koningin. Na de Duitse inval in 1940 werd de tekst en de foto door de bezetter verwijderd.
Toch of misschien juist wel daardoor, bleef deze boom het middelpunt van het dorp. Toen de bewoners op zondagmorgen 31 augustus 1941 (de verjaardag van de koningin) naar de kerk gingen wisten ze niet wat ze zagen.
De Wilhelminaboom was in de nacht door een aantal dorpsgenoten versierd met oranje vlaggen en lampions. Er kwam een zekere overmoedigheid over de bewoners en velen zetten spontaan oranje goudsbloemen in vensterbank. In verschillende plaatsen in Nederland ontstonden dit soort acties.
De NSDAP eisten dat de versiering per direct verwijderd zou worden.
Helaas is deze actie van de dorpsbewoners niet zonder gevolgen gebleven. Een groep van 30 willekeurige Rijnsburgers werd opgepakt en gevangengezet in Scheveningen.
Die gewone oranje goudsbloem is een bloem geworden die zeker in de oorlogsjaren symbool stond voor het kleine verzet.
Ria Stolk, april 2023